Belofte maakt schuld…

…hoewel schuld de minst creatieve drijfveer is. Ik laat me liever motiveren door schrijfdrang. Heerlijk om weer een wat langere Nieuwsbrief te gaan maken:
ga er even goed voor zitten!

» De Tuin-Uitverkoop is begonnen

Vorige week kondigde ik de jaarlijkse uitverkoop aan, de echte aftrap vindt in deze Nieuwsbrief plaats. Verschillende van mijn trouwe, kleinschalige kwekers doen mee en we zijn in staat om vele pakketten voor jullie klaar te maken. Kom maar op dus!
Een greep uit het sortiment, dat we gaan opruimen: Zeebiet, Kardoen, Maarts Viooltje, Bergamotmint, Crosne, Indianenaardappel, Zeekool, Chinese Bieslook, Roomse Kervel, Maggikruid, Eeuwig Moes, Citroenverbena, Ananassalie, Pepino, en nog minstens 30 andere soorten.
Het pakket dat ik aanbied bestaat uit 2 categorieën: winterharde- en subtropische planten. De laatste groep moet uiteraard vorstvrij overwinteren. De 3e groep, onze tropische planten, waaronder veel interessante specerijen, blijven in de winter zoveel mogelijk op voorraad. Daar maak ik tegen de kerst een leuke aanbieding van, weer een belofte!

Even ter zake:
We stellen gemengde pakketten samen uit ons grote sortiment t.w.v. € 50,00 en bieden deze aan voor € 25,00.

Klik hier om te bestellen.
Let op, wie 3 pakketten bestelt krijgt de order PORTOVRIJ thuis!

» Herfstklussen in de tuin

Nu de kou toch definitief gaat komen, is het de kunst om droge momenten te benutten. Even je jas aan om heerlijk te wroeten, te planten, te snoeien… alles wat je nu doet is gericht op het nieuwe jaar.
Regelmatige bezoekers van onze site weten, dat je nu knoflook (klik hier voor het beschikbare sortiment) en andere uitjes (klik hier) kan planten. Ui-achtigen die vorstbestendig zijn hebben een hekel aan te veel nattigheid. Omdat onze winter de natste periode van het jaar is, moet de grond snel kunnen opdrogen. De oplossing is simpel en zeer doeltreffend (ik schreef er al eerder over): plant ze op verhoogde plantenbedden of op "ruggen". Zo is er altijd afwatering en eerdere opwarming. In de droogste tijd ('s zomers) deze bedden eventueel bedekken met mulch, zoals gewied (niet te rijp) onkruid, gras e.d.

Bollen, knollen en wortelstokken die vorstbestendig zijn, mogen nu de grond in. (Haal meteen de dahlia's er maar uit.) De hele maand november is nog vroeg genoeg om ze te planten; tulpen kunnen zelfs de hele maand december nog de grond in, mits ze koel opgeslagen zijn (en dat doen we!) Voor het hele sortiment klik hier.
De ene tuinier houdt van "netjes de winter in" en de ander laat "de boel de boel". Het voordeel van de iets rommelige tuin is, dat deze veel schuilplaatsen kan bieden aan padden, egels, vogels e.d. Een uitgebloeide, meerjarige plant kan je terugknippen, maar heeft vaak een prachtig silhouet, dat met sneeuw bedekt, borg staat voor een sprookjesachtig tafereel. Uiteraard past bij een strakke tuin wat meer netheid, alle begrip daarvoor. Toch ben ik blij dat de trend van luxe verharde tuinen iets terrein aan het verliezen is ten voordele van de eetbare tuin.

» Boeiend beroep

"Wat bof jij toch, dat je zo'n boeiend beroep hebt" wordt vaak tegen me gezegd.

Meestal door mensen die er (evenals ik) achter komen dat de plantenwereld ongekend veelzijdig is. Zowel eetbare- als sierplanten: bijna elke dag leer ik bij. En inderdaad: ik ben een gelukkig mens, niet alleen door mijn werk overigens. Deze periode kom ik aan het toevoegen van tientallen nieuwe ontdekkingen toe: vanaf januari 2013 staat de teller al op 265. Bij elke plant raadpleeg ik veel bronnen om de eetbaarheid, smaakbeleving, kleur of eigenaardige aspecten te verkennen.
Bij elk zaadsoort is het weer de uitdaging om helder te omschrijven en geschikte foto's te zoeken. Uiteraard probeer ik zelf soorten uit, of ik deel ze uit aan o.a. De Historische Groentehof te Beesel.

Een deel van onze soorten worden vermeerderd op Tholen, Sint Annaland, maar ook bij veel kleine en zeer gedreven kwekers of tuinliefhebbers. Misschien oogst jij ook wel jaarlijks een paar bijzondere soorten (groenten of bloemen) die je bij ons nog niet aantrof of waar je gewoon veel van hebt. Meld het me! Momenteel komen er bijna dagelijks doosjes binnen met schatten uit allerlei tuinen: kakelvers zaad, dat ik meestal ruil met spullen uit ons sortiment. Het duizelt me soms van het enorme netwerk aan kwekers, dat ik jaarlijks moet/mag benaderen. Het zijn er al bijna 300!
Als je me dus begroet in de winkel, vergeef me als ik eerst wat vragend c.q. wazig kijk… na het noemen van de planten die je kweekt vallen de muntjes meestal weer op zijn plaats bij me.

» Pompoenen: hoe zat het ook al weer?

Nu we gelukkig (naast sier) de eetbaarheid van pompoenen steeds meer ontdekken, heeft deze vruchtgroente een blijvende plaats in ons sortiment veroverd. Er bereiken me jaarlijks veel vragen over deze rijke voedselbron, ik zet er een paar op een rijtje:

WELKE POMPOENEN ZIJN EETBAAR?

We hebben in onze taal afgesproken, dat de term "pompoenen" staat voor de eetbare telgen van het Cucurbita-geslacht. Ze zijn dus allemaal eetbaar, naast hun broertjes: courgettes en patissons. Blijft natuurlijk altijd de vervolgvraag: "welke zijn het lekkerst?". We verzamelen uit alle werelddelen de beste rassen, die in de omgeving waar ze vandaan komen populair zijn of waren. Over smaak valt niet te twisten, je zou kunnen zeggen, dat pompoenen die vanwege hun grootte of gewicht worden geteeld niet uitmunten in smaak. Ook de zgn. Halloweenpompoenen zijn vrij neutraal van smaak, wel eetbaar, maar pas op smaak met veel toevoegingen.
Op onze site vind je zoveel mogelijk de smaakeigenschappen per ras beschreven.

HOE LANG ZIJN POMPOENEN TE BEWAREN EN HOE DOE IK DAT HET BESTE?

De bewaarbaarheid van pompoenen hangt af van het ras, maar ook van de oogstkwaliteit (beïnvloed door de teeltomstandigheden) en de individuele vrucht.
Leg ze in een matig verwarmd en droog vertrek op een glad oppervlak. Check regelmatig het raakoppervlakte, want daar rotten ze het eerst. Rotting wordt altijd voorafgegaan door een muffe geur, dus als je af en toe "snuffelt" ben je een inzakkende pompoen voor. Op deze manier houden wij vruchten vaak maanden goed. Sterker nog: ik heb deze maand de laatste vruchten van oogst 2012 opgegeten. Een klein wondertje, dat een vrucht zo lang zonder koeling of kunstmatige conservering goed blijft! Een gunstige uitzondering op dit verhaal is de Cucurbita ficifolia die kan zelfs wel 3 jaar goed blijven: ongelofelijk!

KAN IK ZELF DE ZADEN WEER GEBRUIKEN OM UIT TE ZAAIEN?

Rijpe pompoenen (dus niet courgettes, die immers onrijp geoogst worden) bevatten zaden. Logisch dat mensen zich afvragen of deze bruikbaar zijn om weer uit te zaaien. Het zaad in de vrucht kan de eigenschappen hebben gekregen van andere rassen in de omgeving, bijen houden geen rekening met raszuiverheid…

Het is je misschien al eens opgevallen dat de wetenschappelijke naam van pompoenen niet altijd dezelfde is: de geslachtsnaam is altijd "Cucurbita", maar de soortnaam varieert: ficifolia, maxima, mixta, moschata en pepo. Voordat ik je overlaad met allerlei details van kruisbestuiving e.d. houd ik het maar simpel: alleen de rassen van Cucurbita pepo kan je beter niet opnieuw zaaien om een eetbare pompoen te krijgen. Dit is namelijk het enige soort waarbinnen ook sierkalebassen voorkomen. Een spontane kruising resulteert in een niet-eetbare kalebas. De andere soorten (ficifolia, maxima, mixta en moschata) kan je altijd vertrouwen, want al zijn ze niet meer raszuiver, ze kunnen in elk geval altijd gegeten worden. Soortoverstijgende kruisingen vinden zeer zelden plaats, dus je hoeft niet bang te zijn voor een muilezel... Ik hoop dat het duidelijk is, uiteraard is het altijd beter om nieuw zaad bij Vreeken te kopen! De diverse soorten (de 2e wetenschappelijke naam dus) zijn onderling gemakkelijk te herkennen aan de steelaanhechting en de zaden.

Onder deze klik vind je mijn pompoenlezing met duidelijke foto's.

» Duiken in het archief

Bezoekers van onze facebookpagina kunnen op de tijdlijn leuke foto's zien van onze historie. Binnenkort zal ik weer enkele plaatjes toevoegen. Er is namelijk zich een wonder aan het voltrekken: na 30 jaar kom ik toe aan het ordenen en opruimen van mijn enorme archief. Liever gezegd: ik maak er tijd voor vrij, hiertoe mede gestimuleerd door de opruimwoede van mijn vrouw Marry. In het weekend (als er niet te veel op stapel staat aan bezoekjes of feestjes) is dit best een leuke bezigheid.

Ik geniet van al die oude financiële balansen, hypotheken, verzekeringspapieren etc. Alleen die geur al van dat oude papier…

Om jullie iets te laten meegenieten scan ik de aankoopnota van het pand, waar we nu nog (sinds 1926) in zitten.

Klik hier voor een vergroting

N.B. het toenmalige huisnummer 394 is nu 446-448.

Veel klanten hebben me bezworen (toen dat eens ter sprake kwam) om nooit te verhuizen uit onze gezellige locatie. Hoe onpraktisch het ook is, jullie hebben gelijk: ik ben gehecht en velen met mij. De nadelen van een oud pand heb ik dit najaar ervaren: CV en waterleiding gingen beiden lekken en een grote (al eerder besproken) opknapbeurt moest nu rap uitgevoerd worden. Zo heb ik dus de afgelopen weken onze zeer vakkundige loodgieter over de vloer gehad. We zijn momenteel alle luiken, die gezaagd en muren die opengebroken moesten worden aan het repareren… Onvoorziene klussen, die het leven van een ondernemer zo afwisselend maken! De andere geplande verbouwingen schuif ik even door naar 2014, je kan maar 1x je geld uitgeven nietwaar?

Wat me nog van het hart moet…

In zo'n Nieuwsbrief lijkt het (ten onrechte!) dat ik hier alles in mijn uppie regel, maar laat ik duidelijk zijn: zonder mijn (naast gezellige ook gedreven) team is het onmogelijk om deze enorme verzameling zaden, planten, bollen en knollen te beheren en aan jullie te leveren. Naast veel zorg om, voor en aan elkaar hebben we ook veel lol en kameraadschap. Werken bij Vreeken's Zaden kan pittig en druk zijn, maar we staan voor elkaar op de bres als er ongemakken of minder prettige levensperiodes ontstaan. Enerverend, emotioneel en hartverwarmend! Hoe stop je ooit met zo'n bedrijf? Alleen al voor mijn medewerkers ga ik nog even door, wees niet bang.

Maar ja, de teller loopt wel hoor, ik ben aan mijn 56e levensjaar bezig en de afgelopen 38 jaar waren tropenjaren. Gerekend naar een normale werknemer heb ik er minstens 76 werkjaren opzitten.
Ons enorme sortiment ben ik inmiddels aan het veiligstellen voor een eventuele voortzetting van ons bedrijf, alles staat in digitale data, steeds meer zaken maak ik overdraagbaar. Er zijn zelfs al serieuze gegadigden op mijn pad gekomen… Gelukkig ben ik nooit ziek en heb veel energie, de komende 10 jaar wil deze jongen nog hard werken. Vooruitkijken en toch met de dag leven, die combinatie werkt bij mij het beste!

Tot een volgend schrijfsel en een goede maand verder!

Ton Vreeken, oktober 2013

2 bovenaanzichten, dan weet je een beetje hoe het in elkaar zit. De foto is gemaakt in juni, vanaf een klein inpandig dakterras dat aan mijn huiskamer grenst.

Na de bloei houden die fantastische Rudbeckia's hun bloemharten de hele winter in stand. Zo'n aantrekkelijke skyline is bijna jaarrond genot! Op de 3e foto weer het Labradorviooltje als onderbegroeiing.

De grote, vierkante bak met rode Pruikenboom en Karamozijnbes is mooi uitgegroeid. In het voorjaar is deze bak prachtig gevuld met boshyacinten, waarna de Houttuynia de onderbegroeiing overneemt. Een aan te bevelen opvolging! Het enige nadeel van de Houttuynia is de zurige lucht, die er vanaf komt als je er tussen aan het scharrelen bent... De Karamozijnbes heeft even wat watergebrek gehad (hoe kan het deze zomer...) en heeft dus een vroege herfstkleur. Ook mooi. Aansluitend de nu prachtig uitgegroeide bak met Miscanthus en een aardige bonsai (Ficus), die 's winters bij me binnen staat. De Hosta houdt het best lang vol h�? Ik pluk er regelmatig wat slechte bladeren uit en hij blijft groeien. Links van de Miscanthus staat Zeekool (Crambe maritima) en daarachter een roodbloeiende Salvia, ik denk de rutilans (Meloensalie). De laatste 2 foto's tonen een aspect waar ik me voortdurend van bewust ben: mooie, afwisselende bladvorm en bladkleur. Mijn vrouw klaagt wel eens: “zet eens wat meer bloei in de bakken”, dat doe ik dan ook wel, maar ik geniet zelf al van al die bladsoorten!

Af en toe moet er eens een plant in het hospitaal. Een betere plaats dan op mijn eigen daktuin, wie zal die vinden? Deze 2 olijfboompjes hadden een flinke kruin, maar waren (als overblijvertjes van een grote partij) wat kaal geworden vanaf de stam. De simpelste maatregel is dan: gewoon knotten = terugknippen tot aan de stam. En ja hoor, mede geholpen door een verpotbeurt en mijn trouwe Gardena druppelsysteem, gingen beide boompjes weer bruisend in de levensstand! Ik snoei de grootste uitlopers af en toe terug. Enkele toevallig ontkiemende meelifters (links de Nicandra physolades of Zegekruid en rechts een Verbascum) laat ik vol mededogen in leven.

Vergelijk de Eucalyptus op deze foto nu eens met een van eerste foto's... Wat een groeikracht. Maar de aandacht wil ik even richten op de Pepino's in de bak vooraan. Zie ze eens lekker groeien en... vrucht dragen. Dat wordt smullen, want we verkopen de gestekte nakomelingen van een goed zoete variëteit. De planten kunnen in de winter gewoon naar binnen, af en toe snoeien, een keertje de luis eraf spoelen en in mei weer naar buiten. De planten in deze bak hebben we ook op deze manier overwinterd om eens te zien hoe het gaat.

Zowaar komt er wat bloei in de bakken, mijn vrouw blij, iedereen blij! Op de eerste foto zie je al hier en daar een Dahlia tot bloei komen. Ik heb ze extreem laat geplant, want tja, de traditie is om met moederdag de daktuin weer helemaal klaar te hebben. Een spontaan opgekomen lila Verbena rigida (IJzerhard) laat ik natuurlijk staan. In het midden de trouwe Heemst (Althaea officinalis) en voor de bonte Cotynus de paarsbladige Salie (Salvia officinalis 'Purpurea'). De minipaprikaatjes hebben denkelijk te veel regen op de kop gehad. Ze groeien niet goed, maar dragen wel wat vruchtjes. Daarachter is de blauwe bergbasilicum geëxplodeerd en geurt en bloeit tot vreugde van mens en insect! Dan volgt de trots van de tuin, de al eerder genoemde Hibiscus moscheutos... wat een bloemen, nog prima te eten ook! Het blad van gladiolen is goed te herkennen, er zit al volop knop in. De bontpaarse Salie (Salvia officinalis 'Variegata') heeft nu weer groeikansen, want heeft even schuilgegaan onder de enorm grote planten aardbeispinazie. Van de vijg oogst en eet ik regelmatig friszoete vruchten, soms zijn de mieren me voor. Zie je de fantastische kerstomaat? Ze heeft goed gedragen en wordt nu langzaam gekild door de aardappelziekte.

Ja, we hebben de tijd altijd bij ons, het carillon houdt ons trouw op de hoogte van de voorbijgegleden kwartieren. Op de eerste foto zie je boven mijn net teruggeknipte bloembakken, die inmiddels weer prachtig in de knop zitten. Het gaat natuurlijk om die geweldige Hibiscus.

Een enorme knop van een Dahlia wiens naambordje verdwenen is, nog een verrassing dus. De Magnolia zat stiekem in de zomer te bloeien, de camera heeft de nakomers nog net kunnen vastleggen. De derde foto toont Dahlia 'Black Touch', de split aan het eind van de lintbloemen begint nu te komen.

Het prachtige blad van de jaarlijks terugkerende Voodoo-lelie verschijnt na de bloei (zoals eerder genoemd). Je snapt, dat ik deze plant koester! Aan het eind van de getijgerde stengel zie je het grote ingewikkeld samengestelde blad: 1 blad per stengel! Ook hier ontkiemen weer verrassende plantjes aan de basis: links een paar plantjes Isotoma (vroeger Laurentia genoemd) en rechts weer een Verbascum blattaria. Het plantje in het roodstenen potje is jeugdsentiment: een niet dood te krijgen witte Poederkwast (Haemanthus albiflos). 's Winters houd ik hem droog en koel (zeer spaarzaam water) en in de zomer, zodra de knop komt, mag de plant in de verwenfase.

De creatieve schutting is, zoals je ziet, begroeit met lablabbonen, die prachtige bloeitrosjes krijgen. Elk bloemetje is een fris, naar boontje smakende lekkernij, die in de culinaire wereld (door Koppert Cress bijvoorbeeld) worden verkocht onder de naam “Bean Blossom”. In het centrum van de bak staat de enorme Boomtomaat, ze bloeien goed maar zetten nog geen vrucht. Volgend jaar wellicht, de plant is (met bescherming) goed te overwinteren. De donkerrode Dahlia's op de detailfoto is van het ras 'Arabian Night', de cactusbloemige daar rechts van is 'Nuit d'Été'. Op de laatste foto staan weer verrassende zaailingen: een jaarlijks terugkerende Ricinus (Wonderboom) en links ervan het smalle blad van een nu prachtig bloeiende Verbena bonariensis.

Je blijft fotograferen... ter afsluiting een paar fraaie detail- en semimacro-plaatjes.