Een fraaie distelplant met verrassende toepassingen: eetbaar en genezend. Dat laatste zit al in de (Oudgriekse) naam verstopt, Eryngium betekent: genezing van indigestie en winderigheid!
Allereerst kan je in het voorjaar een donkere emmer boven de plant plaatsen, de jonge scheuten, die gaan groeien zijn heerlijk mals en eetbaar als asperge!
De bleekgroene plant wordt 15-60 cm hoog en vormt diepgaande en eetbare (!) wortelstokken. Ze worden gekookt of gekonfijt. De plant bloeit in juli en augustus met witte of lichtblauwe bloemen in tien tot twintig hoofdjes. Deze hoofdjes zijn ook eetbaar, 1-1,5 cm groot en omgeven door stekelige schutbladen (omwindselbladen).
Binnen de traditionele kruidengeneeskunde is een medicinale werking bekend tegen galstenen, infecties van de urinewegen, huidaandoeningen, hoesten en verstopping.
Deze meerjarige plant groeit het beste op kalkhoudende grond, in de zon.

Leuk verhaal, dat ik las op de website van onze collega Cruydt Hoeck: Op Voorne en Beierland heeft deze plant een bijzondere naam: Onrust. De naam is ontstaan uit een oud gebruik om de plant met een draadje aan de zolder te hangen. Door de opstijgende (warme) lucht gaat de plant draaien of bewegen. Zo lang de plant blijft draaien is er niets aan de hand. Houd de plant echter op met draaien of ging deze stil hangen dan was er een heks in huis. Nee dan liever een beetje Onrust in het huis.

Een boeiende, onbekende telg van de auberginefamilie. De stekelige, sierlijke planten geven na de sierlijke blauwe bloei de grappige licht- tot donkergele vruchten in de vorm van een koeienuier! De takken met vruchten zijn zeer populair bij bloemisten, in Azië maakt men complete kunstwerken met deze vruchten! In de homeopathie wordt deze (verder giftige) plant gebruikt, ook wordt geëxperimenteerd met extracten ter bestrijding van insecten. Houdt u het voorlopig maar bij de toepassing als “rare” siervrucht....!

Deze vruchtgroente groeit uit tot een vertakte plant van 1 m hoog en draagt talrijke trosjes met blauwe bessen (doorsnee 3-4 cm). Ondanks de gelijkenis met de giftige zwarte nachtschade is deze soort absoluut eetbaar en dus niet giftig! Pluk ze rijp, voor zoete inmaak op taarten en puddingen. Zoetzuur (met suiker, zout en gember) is zeer smakelijk bij vlees en kaas! Ze zijn rijp als ze bijna zwart zijn en dof worden, ze zijn dan optimaal zacht en sappig. Wacht het liefst tot de eerste nachtvorsten er overheen zijn gekomen. Hoewel rauw eten volkomen ongevaarlijk is, kunt u ze beter zoeten of verwerken vanwege de smaak. Overigens kan de wilde Zwarte Nachtschade (onkruid in uw tuin), in gekookte vorm ook worden gegeten. (Afrika)

De donkerblauwe bessen, oorspronkelijk uit Mexico, worden ongeveer 1 cm in diameter. Een Solanum melanocerasum, denk ik, maar dan wel rauw perfect eetbaar. Wat zeg ik? Zoet, met een duidelijke dropsmaak! De makkelijke planten worden 140 cm hoog en breed, en dragen vanaf augustus volop trosjes waar je van kunt snoepen. Gekregen van een vriend met goede connecties in Latijns-Amerikaanse eettuinkringen. Wees niet te gretig met rauw eten, te veel bessen (meer dan 30) per dag lijkt me niet goed, het blijft een Solanum... Uiteraard heerlijk voor jam, dessertsaus e.d.

Nauw verwant aan de gewone blauwe bes (S. melanocerasum). In 1909 gekweekt door Luther Burbank (USA). De bessen zijn naast inmaken tot lekkere jam of vruchtencompote ook zoet genoeg om (iets gezoet) op te eten. We horen graag uw reacties!
Commentaar van een klant: “De resultaten van deze bes: het kiemen vraagt wat aandacht maar in de kas onder glas uiteindelijk gelukt. Daarna groeien de struikjes super snel, enkele in pot en enkele uitgeplant (kleigrond). Resultaat is zo goed als het zelfde als vorig jaar ondanks de natte zomer. De besjes worden snel zwart (zijn meer zwarte dan blauwe bessen) en net niet zoet genoeg om zo te eten maar ik heb er heerlijke jam van gemaakt in combinatie met blauwe bessen. (Alleen maar honing toegevoegd). Ik ga ze volgend jaar zeker weer zaaien!”

De echte bij ons inheemse blauwe bosbes groeit in het wild in de bossen en op de hei. Ze houden van humusrijke, zure grond en gefilterd zonlicht. De bessen zijn heerlijk zoet. De maximale hoogte van dit stevig wortelende struikje is 60cm. De roze bloemetjes zijn sierlijk! De geneeskrachtige werking van zowel blad als bes vindt u op www.plantaardigheden.nl

Het kon niet uitblijven: de eerste prachtig paarse peultjes zijn een feit! De kleur wordt veroorzaakt door Anthocyaan, een antioxidant, die bijvoorbeeld de paarse kleur aan blauwe druiven geeft (de peul is genoemd naar de druif ‘Shiraz’) en de herfstkleuren van bladeren. Maar ook rodekool, aubergines, bramen, druiven en kersen bevatten deze natuurlijke, gezonde kleurstof, bekend onder E163.
Het heeft ruim 10 jaar geduurd om dit prachtige resultaat te bereiken! Rauw blijft de kleur uiteraard het best in stand, na kort roerbakken blijft de kleur redelijk behouden. Na koken worden de peulen donkergroen, een boeiend te volgen proces, dat voor kinderen ook heel leuk is: “toverpeultjes”!
Een niet te versmaden extraatje is de prachtige bloei: lichtlila met bloedrood, ideaal voor de sierlijke moestuin dus. De planten worden 90-150 cm hoog, afhankelijk van vocht en vruchtbaarheid van de grond. Tip: zaai dit peulgewas om en om met huttentut (390900) voor een natuurlijke steun.

De compacte planten van dit familielid van de Blauwe Bes geeft na de schitterende, witte bloei een overvloed aan groengele bessen. De smaak is pittig aromatisch, richting tomaten. Niet voor rauw gebruik, maar eventjes roerbakken of maak er een heerlijke sap, jam, konfjit of saus van. De Blauwe Bes vindt u overigens onder nr. 030000.

Vanwege de gezonde groeikracht wordt deze Australische wilde plant graag gebruikt als onderstam cq. veredeling voor Aubergines. Laat ook zeker een aantal planten doorgroeien tot de geweldig sierlijke planten, die als kuipplant jaren meekunnen. Bij regelmatige snoei ontstaan jaarlijks planten van 1-2 m met fraai ingesneden (handvormige) bladeren en talloze violetblauwe bloemen met oranjegeel hartje. Uiteindelijk groeien hieruit sierlijke trosjes met 2 cm grote vruchtjes, die zowel rauw als gebakken worden gegeten, pas echter wel op: onrijp zijn ze giftig! Wacht met oogsten tot ze (oranje)rood, zacht en als het ware van de plant vallen. De smaak is opvallend zoet met soms een bittertje. Per jaar kan aan dezelfde plant smaakverschil optreden.

Een beauty met grof blad, grof getand, witte en dikke bladnerf. Uiteraard is dit ras ook veel gebruikt voor de geweldige, sierlijke distelbloemen: 2 m hoog met blauwe pruik. Voor de consumptieteelt is dit een uitstekend ras voor een grote productie!
In Nederland is de nerf meestal malser dan in Italië en de kooktijd dus aanmerkelijk minder. De bereiding is dan als volgt: de nerf scheiden van het bladmoes. Eventuele geribbelde zijkant en het buitenste velletje verwijderen. Vervolgens in stukjes snijden van ongeveer 1 cm. Zachtjes koken tot ze gaar zijn, dat kan al in 25 minuten. Heerlijk met een kaassausje!
Over kaas gesproken: wist je dat de bloemen van de kardoen als alternatief stremsel voor kaas wordt gebruikt? In Portugal heb ik er een heerlijk kaasje van gegeten!