Deze nauwe verwante van de okra (zie bijv. 204000) heeft zo'n uitgesproken sierwaarde dat we ze (ondanks veel eetbare delen) toch maar bij de sierplanten indelen. De stevige plantopbouw begint met grote, handvormige bladeren, de hoogte varieert van 80-150cm (afhankelijk van weer, grondsoort en bemesting). De bloemen zijn zeer groot, schotelvormig, creme tot citroengeel van kleur met een dieppurperen hart. Wortels, bloemen, bladeren en vruchten zijn eetbaar. Tip: voeg eens enkele gesneden blaadjes toe aan een boerenomelet: heerlijk!

Gewoon uit het “wild” eten wordt gelukkig steeds bekender! Deze inheemse, eetbare plant houdt van een zonnige tot licht beschaduwde plaats. Het jonge, malse blad wordt gegeten in salade of kort in de roerbak of pan als spinazie. De smaak is pittig als radijs met een aromatisch bittertje. Lapsane (de geslachtsnaam) betekent “eetbaar kruid” en werd al beschreven door Marcus Terentius Varro, een Romein die leefde van 116-27 v.Chr. De plant zaait uiteraard gemakkelijk uit, om dit te voorkomen kunnen “doorgeschoten” planten worden verwijderd.

LEKKERNIJ EN GENEESKRACHT UIT AFRIKA!
Er is nog veel te ontdekken over eetbare planten in veel werelddelen, maar zeker in Afrika. Op dit soort werd ik gewezen door een klant en verdere studie in mijn boek “Prota Vegetables” bracht me tot deze samenvatting:
De plant groeit in Midden-Afrika en wordt volop gegeten uit het wild of thuis van enkele planten, die uit het wild gestekt zijn. Het blad is min of meer bitter en (mede daardoor) zeer gezond. Je kan na het zaaien een selectie maken van meer en minder bittere planten, dat doet men in Afrika ook, de minder bittere zijn voor de kinderen om eraan te wennen. In veel landen wordt Bitterblad als groente gegeten, meestal na kort roerbakken als spinazie. In Kameroen is dit bijvoorbeeld een populair gerecht met vlees en/of garnalen, knoflook, uien en pinda’s: het gerecht heet NDOLÉ. Soms worden de bladeren ook rauw gegeten met palmolie en zout gemengd. De jonge twijgen van de plant worden als tandenstoker gebruikt. Heel bekend is het gebruik in traditionele geneeskunst. Allerlei ontstekingen en infecties worden geremd door de werkzame stoffen. Chimpansees gebruiken ze zelfs omdat ze kennelijk beseffen dat dit helend werkt. Genoeg reden om eens aan de slag te gaan met deze bijzondere plant, die je overigens in de winter ruim vorstvrij moet zetten.

Eetbare chrysantensoort met zeer aromatisch blad. Deze variëteit heeft diep ingesneden blad. In Azië al eeuwen zeer populair verovert deze gezonde groente ook Europa! Zowel stengel als blad zijn eetbaar. Met een dressing op basis van sesamolie een aanrader in de salade. Ook na kort roerbakken behoudt de groente voldoende smaak! Meestal wordt geoogst als de plant 30 cm hoog is: de toppen worden gesneden of blad geplukt. Tegenwoordig is ook de teelt als microgroente populair: de planten worden zeer dicht bij elkaar gezaaid en geoogst als ze nauwelijks 10 cm hoog zijn. Laat ook eens wat plantjes doorgroeien voor de rijkbloeiende, geel-witte (en uiteraard eetbare!) ganzenbloemen!

Eetbare chrysantensoort met zeer aromatisch blad. Deze variëteit heeft breed, iets gelobd blad. In Azië al eeuwen zeer populair verovert deze gezonde groente ook Europa! Zowel stengel als blad zijn eetbaar. Met een dressing op basis van sesamolie een aanrader in de salade. Ook na kort roerbakken behoudt de groente voldoende smaak! Meestal wordt geoogst als de plant 30 cm hoog is: de toppen worden gesneden of blad geplukt. Tegenwoordig is ook de teelt als microgroente populair: de planten worden zeer dicht bij elkaar gezaaid en geoogst als ze nauwelijks 10 cm hoog zijn.
Laat ook eens wat plantjes doorgroeien voor de rijkbloeiende, geel-witte (en uiteraard eetbare!) ganzenbloemen!

Deze courgette is in Engeland gekweekt, met oog op uiterlijk, smaak en groei. De ovaalvormige vruchten zijn donkergroen met fraaie geelwitte strepen van “kop naar kont”, de smaak is heel goed en de planten dragen vroeg aan compacte planten. Goed te telen op een iets kleinere kweekplek of in grote potten. Courgette oogst je in een jong stadium, rijp geoogst doet deze courgette prima dienst als siervrucht of als eetbare pompoen.

Dat belooft wat: erwten oogsten van een winterharde struik! De struik heeft fraai geveerd blad en vrolijke gele bloemen, waarna de eetbare peultjes en daarin de kleine zaden ontstaan. Zowel de jonge peultjes (kort koken) als het rijpe zaad (tot gaarheid koken) kunnen worden gegeten en doen qua smaak sterk aan erwten denken. De hele plant wordt in de Chinese geneeskunst gebruikt als behandeling tegen borstkanker e.a. toepassingen. Uiteraard is de toepassing geheel voor eigen verantwoordelijkheid! De struik houdt van goed gedraineerde grond en absoluut volle zon. Zonder snoeien groeit de struik flink uit tot een kleine boom van 6 m, snoeien of oppotten kan deze groei goed beperken.

Dit winterbestendige familielid van onze worteltjes bloeit fraai met gele schermbloemen vergelijkbaar met Dille en Venkel. De eetbare bloemen zijn sterk op de vaas! Meng de bloemen (zonder de hoofdstengel) door salade of roerbak ze kort zoals broccoli. De totale hoogte van de (bloeiende) plant is 50-100 cm, de bloei valt in mei-juni. Geef ze een zonnige tot halfbeschaduwde, vochtige plaats. De planten zijn meestal vrij van enige aantasting, de vlinders zijn er dol op. De wortel wordt voor geneeskrachtige werking aangewend, zie internet.

Een bijzondere vrucht uit Vietnam, in de tropen meerjarig, al meteen opvallend door de prachtige bloei, daarna gevolgd door heldere, oranjerode vruchten. Die kleur ontstaat als gevolg van het rijke gehalte aan bètacaroteen en lycopeen. Doordat er vrouwelijke en mannelijke planten ontstaan, kan je het beste 4 of 5 planten door elkaar laten groeien om zeker te zijn van vruchtzetting.
Meestal zijn de vruchten rond of langwerpig, ongeveer 13x10 cm, bedekt met kleine stekels. Bij het rijpen veranderen ze geleidelijk van kleur, van groen naar geel, oranje en uiteindelijk rood. Wacht tot de vruchtjes lekker zacht worden, ze zijn dan op zijn lekkerst, hoewel ze in India juist ook onrijp als groente worden gekookt of geroerbakt.
De smaak is mild van smaak met een bittertje en stevig, geel vruchtvlees, binnenin zitten de eetbare zaadjes in een felrood (eetbaar) zaadmembraan. Dit rode zaadmembraan wordt traditioneel gebruikt om kleefrijst rood te kleuren (meekoken).
Het jonge blad wordt geblancheerd en met chilisaus als snack gegeten, of gewoon in de soep meegekookt. Omdat de plant meerjarig is, kan je ze in grote potten vorstvrij overwinteren of een flink winterdek in de tuin geven.
Het is niet verwonderlijk dat de vrucht veel gebruikt wordt in traditionele geneeskunst, want de vrucht bevat veel gezonde onderdelen, naaste de bètacaroteen en lycopeen noemen we: een hoge concentratie linolzuur (omega-6) en omega-3-vetzuren.
We kunnen nog veel meer toepassingen noemen speur maar eens op internet!

De knoflookmosterd is zoals de naam al aangeeft een mosterdsoort (uit de koolfamilie) dat zich kenmerkt door de pittige smaak van het blad. In dit geval proef je duidelijk knoflook en mosterd aan deze unieke blaadjes.
Deze wintergroene en vorstbestendige plant komt van origine in Oost-Europa voor en wordt tot 30 cm hoog, bloeiend met (eetbare!) witte bloemetjes.
Geef ze planten ietwat vochtige grond, ze groeien zowel in de halfschaduw als in de volle zon.
De bladeren kunnen rauw en gekookt worden gegeten en bijna het hele jaar geoogst worden. Ze vormen een pittige aanvulling op een salade. In de winter smaken de bladeren wat milder.
In de vroege zomer als de plant met de bloei begint, verliezen de planten het blad voor ongeveer twee maanden. Het wegknippen van de bloeistengels stimuleert het groeien van nieuw blad.

Dikke ovale vruchten met stekels aan de buitenschil, in eetbare toestand geelgroen van kleur (10x15cm). Het zeer sappige vruchtvlees smaakt naar komkommer. U eet ze zo: in tweeën snijden, vruchtvlees uitlepelen, beetje zout en citroensap erbij, tomatenschijfjes.. heerlijk! Het klimmende of kruipende gewas is zowel in de kas, als beschut buiten te telen. Vruchten blijven maanden goed.
Bittervrij, lang, groen, vruchtbaar. Verdraagt goed nachtelijke afkoeling. De echte professioneel geteelde komkommer.

Amsoi of Bladmosterd ‘Golden Frills' heeft fijn ingesneden blaadjes met een frisse lichtgroene kleur en een pittige smaak. De blaadjes kunnen zowel in jong als volwassen stadium gegeten worden.
In de Himalaya regio wordt amsoi of bladmosterd al meer dan 5000 jaar geteeld en gegeten. Ook in vele andere landen vormt deze bladkool onderdeel van het dagelijkse maal en kan het net als spinazie en andere bladgroenten worden bereid.
Deze groenten is goed winterhard. Zaaien in de (na)zomer maakt dat je deze in de herfst en winter kunt eten. In de voorzomer gezaaid schieten de planten makkelijk door, maar geven dan mooie, eetbare gele bloemen.

Amsoi of Bladmosterd ‘Purple Frills’ heeft fijn ingesneden blaadjes met een mooie dieppaarse kleur en een pittige smaak. De blaadjes kunnen zowel in jong als volwassen stadium gegeten worden.
In de Himalaya regio wordt amsoi of bladmosterd al meer dan 5000 jaar geteeld en gegeten. Ook in vele andere landen vormt deze bladkool onderdeel van het dagelijkse maal en kan het net als spinazie en andere bladgroenten worden bereid.
Deze groenten is goed winterhard. Zaaien in de (na)zomer maakt dat je deze in de herfst en winter kunt eten. In de voorzomer gezaaid schieten de planten makkelijk door, maar geven dan mooie, eetbare gele bloemen.

Wat een kleur!! Diepgroen met in de herfst een blauwgroene glans, sterk gekrulde bladeren. Deze eetbare decoratie staat mooi in de tuin en is geoogst geschikt voor decoratieve creaties in bloemwerk, pompoenshows etc.

Een bewust onzuiver gehouden "ras" ontstaan in 1859. Eigenlijk een mengsel van de voorlopers van onze boerenkool. Aan de 60-100 cm hoge stengels groeien gladde of gekrulde, groene of purpergroene bladeren. De winterharde planten geven in en na de winter een overvloed aan eetbare scheuten. Haal de bloeistengels weg en laat de plant een extra jaar doorgroeien: er ontstaat een echt koolboompje!

Deze zilte plant komt in ons land in het wild voor op kwelders, waar het zoute water af en toe overheen gaat. Het is niet de echte Lamsoor (Limonium vulgare) maar wel de enige eetbare “Lamsoor”! Het jonge blad is eetbaar in de salade of kort geroerbakt. Teel ze bij voorkeur op brakke grond of maak je eigen zoute plantenbak. Het 2e jaar gaat de plant rijk bloeien met witte of lichtblauwe asterbloemetjes, de bijen zijn er gek op!

Dit familielid van de Ganzenvoet kent zijn oorsprong in de grazige steppen van Zuid-Rusland en is vandaar door immigratie in de prairies van Midden-Amerika terecht gekomen. De sierlijkheid en eetbaarheid strijden om voorrang bij deze fijnbladige, knuffelbare, kegelvormige plant (60-90 cm hoog). Het blad en de jonge scheuten zijn zeer smakelijk en worden kort gekookt of geroerbakt. De naam “Landkaviaar” dankt de plant aan de eetbare zaden, die op kaviaar lijken qua uiterlijk en textuur, in Japan is het een delicatesse en wordt “Tonburi” genoemd. De zaden worden gedroogd, gekookt en dan voor een dag in koud water geweekt. Daarna worden ze door de handen gewreven om de buitenste huid te verwijderen, wat er overblijft zijn de glanzend groene zaden. Het kruid bevat enige Saponine (minder dan in bonen), dus geen borden vol ervan eten. Native Americans gebruikten deze eigenschap om vissen tijdelijk te verdoven, deze dieren zijn namelijk gevoelig voor Saponine. In de herfst worden de lichtgroene planten prachtig herfstrood en in de winderige prairie ontstaat het bekende Tumbleweed, dorre pruiken, die door stoffige straten rollen...: de zaden worden verspreid door dit tuimelen van de plant. Schapen zijn o.a. gek op deze plant en andere groen-eters zullen er ook van smullen. Tenslotte: het blad en de zaden hebben veel geneeskrachtige eigenschappen: anti-bacterieel en anti-schimmel.

Dit familielid van de bekende Fluweelboom geeft in september-oktober eetbare, rozerode vruchten, die vers of gedroogd kunnen worden gegeten. Een leuke toepassing voor een gezond en smakelijk drankje: laat bessen enkele uren in koud water trekken, heerlijk!
De winterharde struik wordt ongeveer 0,5-1 m hoog en wil een zonnig plekje, die goed afwatert . Na de oogst (in de herfst) gaat het blad prachtig rood kleuren. Kweek altijd enkele struiken tegelijk voor een optimale bestuiving. Vruchtjes die in de winter blijven hangen zijn een dankbare voedselbron voor vogels en kleine zoogdieren.

Deze fraaie, wilde plant heeft belangrijke eetbare en medicinale eigenschappen. De planten kunnen tot 1m hoog worden en bloeit in zomer tot vroege herfst met helder lilaroze bloemtrosjes met fraai getekende lipbloempjes. Eetbaar zijn de jonge uitlopers: kook ze als vervanger voor asperge; tip: donker laten groeien om gebleekte scheuten te krijgen. Hoewel de geur niet altijd als prettig wordt ervaren, is de smaak dat zeker wel!
De knollen, die in de herfst worden gevormd, zijn zowel rauw als gekookt een voedzame en aangename lekkernij: mild notig van smaak, vergelijkbaar met het familielid de Crosne. Vermalen, gedroogde knollen kunnen aan broodmeel worden toegevoegd.
Voor gebruik als geneeskrachtig kruid (wondheling, krampstillend en nog veel meer) raden we aan om eerst je goed in te lezen.

Vroeger werd in de lente in molshopen gezocht naar gebleekte paardenbloembladeren, daarom de naam Molsla. Door selectie is dit bladrijke type verkregen, die ook iets minder bitter is dan de wilde paardebloem. Het 1e jaar groeit de plant, na de winter lopen de penwortels weer uit, voor het oogsten van gebleekt blad: bedek de plant in het voorjaar met een rugje grond of met een bleekpot of omgekeerde zwarte emmer, na enkele maanden kan je oogsten. Daarna de plant in het licht laten uitgroeien, de groene (ongebleekte) bladeren zijn ook eetbaar en rond de Middellandse Zee populair in salades (Insalata di Tarassaco), de smaak is wel wat bitterder, maar ze bevatten dan wel meer mineralen en vitaminen, zie de site van Plants For A Future.
De wortel kan je rauw of gekookt eten, deze is stevig en bitter van smaak en doet wat denken aan rapen. De bloemen zijn ook eetbaar, smaken wat bitter, maar met de juiste dressing is dat goed te doen, je kan ze ook toevoegen aan een kruidenthee (eventueel aangevuld met blad en wortel). De bloemknoppen kunnen in het zuur als een soort (grote) kappertjes worden bewaard en later lekker door de sla of over gerechten. Blad en wortel worden overigens ook gebruikt om bier een speciale smaak te geven, bitter bij bitter, dat moet goed gaan! De oudere wortels worden (net als Cichorei 338400) geroosterd als “surrogaat”-koffie.

Er zijn veel medische toepassingen bekend van de paardenbloem, voor wie Engels kan lezen, even een opsomming:
The dandelion is a commonly used herbal remedy. It is especially effective and valuable as a diuretic because it contains high levels of potassium salts and therefore can replace the potassium that is lost from the body when diuretics are used. All parts of the plant, but especially the root, are slightly aperient, cholagogue, depurative, strongly diuretic, hepatic, laxative, stomachic and tonic. The root is also experimentally cholagogue, hypoglycaemic and a weak antibiotic against yeast infections. The dried root has a weaker action. The roots can be used fresh or dried and should be harvested in the autumn when 2 years old. The leaves are harvested in the spring when the plant is in flower and can be dried for later use. A tea can be made from the leaves or, more commonly, from the roots. The plant is used internally in the treatment of gall bladder and urinary disorders, gallstones, jaundice, cirrhosis, dyspepsia with constipation, oedema associated with high blood pressure and heart weakness, chronic joint and skin complaints, gout, eczema and acne. The plant has an antibacterial action, inhibiting the growth of Staphylococcus aureus, Pneumococci, Meningococci, Bacillus dysenteriae, B. typhi, C. diphtheriae, Proteus etc. The latex contained in the plant sap can be used to remove corns, warts and verrucae. The latex has a specific action on inflammations of the gall bladder and is also believed to remove stones in the liver. A tea made from the leaves is laxative. The German Commission E Monographs, a therapeutic guide to herbal medicine, approve Taraxacum officinale for dyspepsia, urnary tract infections, liver and gallbladder complaints, appetite loss. (Bron: www.pfaf.org)